Henryk Tomaszewski urodził się 20 listopada 1919 roku w Poznaniu. Był tancerzem, mimem, choreografem, reżyserem, inscenizatorem, twórcą Wrocławskiego Teatru Pantomimy – jego dyrektorem, reżyserem i autorem scenariuszy do wszystkich przedstawień.
Całe swoje życie podporządkował sztuce i teatrowi. po zakończeniu II wojny światowej, w 1945 roku, rozpoczął w Krakowie naukę równocześnie w Studiu Dramatycznym Iwo Galla i szkole tanecznej Feliksa Parnella.
W 1948 został zatrudniony na stanowisku tancerza-solisty w Operze Wrocławskiej, gdzie oprócz czołowych partii, reżyserował również ruch w przedstawieniach dramatycznych i opracowywał kilka solowych tańców estradowych. Z pracy tej nie czerpał jednak pełnej satysfakcji, tak więc w roku 1956 stworzył własne Studium Pantomimy, z którym w rok później zdobył nagrodę zespołową oraz złoty medal za mimodram „Płaszcz” według opowiadania Mikołaja Gogola na Światowym Festiwalu Młodzieży.
W 1959 roku zespół otrzymał rangę teatru zawodowego i zaczął zdobywać światowy rozgłos jako Wrocławskiego Teatru Pantomimy. Tomaszewski od początku swojej działalności zamierzał stworzyć nowy typ teatru, zespołowej sztuki pantomimicznej. Pierwsze przedstawienia składały się z etiud i skeczy – „Gabinet Osobliwości” (1961), „Wejście w labirynt” (1963), „Ogród miłości” (1966).
Od tych mikroform w roku 1970 doszedł Tomaszewski do pierwszej jednotematycznej pantomimy pełnospektaklowej. Było to „Odejście Fausta” według Johanna Wolfganga Goethego. Od tej pory jego pełnospektaklowe przedstawienia na stałe zagościły na scenach polskich teatrów. Henryk Tomaszewski przez czterdzieści pięć lat świadomie i konsekwentnie kształtował swój zespół, w którym był najznamienitszym aktorem (występował do 1963 roku), inscenizatorem, autorem i choreografem, a wraz z nim tworzył oryginalny teatr pantomimiczny. Słowa zastąpił ruchem, zobrazował myśli i abstrakcje, ucieleśnił niewerbalne sny i wyobrażenia. Tworząc nowoczesny język ciała, sięgał po środki od ascetycznych po barokowe, ale zawsze komunikatywne i precyzyjne. Wprowadził sztukę mimiczną w dziedzinę myśli. W jego teatrze na scenie operowało się pojęciami.
Inspirowała go nie tylko sztuka tańca i ruchu, ale także literatura i malarstwo, wielkie mity światowej kultury – Fausta, Orfeusza, Minotaura, Pana Twardowskiego, króla Artura, Syna Marnotrawnego, Gilgamesza. Tomaszewski reżyserował także w teatrze dramatycznym.
Do najwybitniejszych jego osiągnięć zaliczono inscenizacje dramatów Stanisława Wyspiańskiego – „Protesilasa i Laodamię” w Teatrze Polskim we Wrocławiu (1969) i w Teatrze im. Norwida w Jeleniej Górze (1979) i „Legendę” w Teatrze Dolnośląskim w Jeleniej Górze (1972) oraz prapremierowe wystawienie „Gry w zabijanego” Eugene’a Ionesco (1973) na scenie wrocławskiego Teatru Polskiego.
Dwa ostatnie przygotowane przez Henryka Tomaszewskiego spektakle powstały w 1999 roku. Były to „Tragiczne gry” Ferdinanda Brucknera, oraz wyreżyserowany na scenie Teatru Narodowego „Traktat o marionetkach” wg Heinricha Kleista.
Od 1968 roku Tomaszewski był mieszkańcem Karpacza. 9 listopada 1994 roku Rada Miejska w Karpaczu nadała mu tytuł „Zasłużonego dla Miasta Karpacza”. W tym samym roku otrzymał on tytuł „Najpopularniejszego Mieszkańca województwa jeleniogórskiego” w plebiscycie „Słowa Polskiego” oraz został laureatem plebiscytu „Człowieka Roku 1994”., ogłoszonego przez tygodnik „Nowiny Jeleniogórskie”.
Wielką pasją Tomaszewskiego było kolekcjonowanie lalek. Zbiór tych zabawek przywiezionych z całego świata, wykonanych z najrozmaitszych materiałów: porcelany, papieru, żelaza, drewna, wosku, gliny, gumy, ciasta, służących zabawie i wykorzystywanych w obrzędach kultowych, Tomaszewski przekazał Muzeum Zabawek w Karpaczu, gdzie do dzisiaj można je podziwiać w tymże właśnie muzeum.
Henryk Tomaszewski zmarł 23 września 2001 r. , a pochowany jest przy świątyni Wang w Karpaczu.
Paweł Popłoński
Na podstawie: www.culture.pl oraz folderów Muzeum Zabawek w Karpaczu