Theodor Eisenmänger – piewca Kowar

Johann Theodor Eisenmänger, syn Johanna Eisenmängera, kucharza hrabiostwa von Reden, urodził się 25 grudnia 1819 r. w Bukowcu koło Kowar. Do swojej konfirmacji uczęszczał do szkoły w swoim miejscu urodzenia, a w roku 1836 został kursantem preparandy w Hermsdorf u nauczyciela Pohla. W latach 1837-40 był uczniem Królewskiego Seminarium Nauczycielskiego w Bolesławcu pod kierunkiem dyrektorów Kaweraua i Schärfa. Po zdanym w dniu 25 marca 1840 r. egzaminie końcowym przez krótki czas był nauczycielem pomocniczym w Łomnicy, a następnie przez 4 lata w Bukowcu. 15 października 1844 r. został z polecenia hrabiny Reden kantorem w podarowanym przez Fryderyka Wilhelma IV kościele Wang.

Ponieważ na Wangu Eisenmänger był jedynie kantorem, nie zostając nauczycielem w szkole w Brückenbergu (Karpacz Górny), co mu wszak obiecywano, i w związku z tym jego zarobki były bardzo niskie (około 200 talarów rocznie), w dniu św. Michała 1846 r. (29 września – przyp. tłum.) zrezygnował z tej posady i 12 października został nauczycielem w szkole dla dziewcząt w Kowarach. Funkcję tę sprawował przez nieomal 41 lat.

3 czerwca 1861 r. ożenił się z Marią Stahr, najstarszą córką praktykującego lekarza, doktora Stahra z Trzebnicy. Słabnący słuch spowodował, że 1 lipca 1887 r. ów żwawy jeszcze starzec odszedł w stan spoczynku. Z tej okazji wręczono mu Order Orła królewskiego rodu Hohenzollernów.

Z Kowar podejmował liczne duże wojaże – do Hall w okolicach Wirtembergii, nad Jezioro Bodeńskie, później także do Drezna, Wittenbergu, Pragi, Kissingen, Worms, Frankfurtu n. Menem. Dwukrotnie z powodu dolegliwości z gardłem odwiedził źródła w Ems. Szczególnie jednak ukochał Karkonosze. „Niewielu jest takich, którzy pochwalić się mogą tym, że przemierzyli Karkonosze we wszystkich kierunkach, jak uczynił to on, który w latach młodości z chęcią dosiadał się do ognisk pasterskich, częstował się pieczonymi ziemniakami, a krótkie letnie noce spędzał pod gołym niebem” (profesor doktor Grünhagen we wspomnieniu pośmiertnym w „Zeitschrift des Vereins für Geschichte und Altertum Schlesiens”).

Theodor Eisenmänger był autorem licznych artykułów zamieszczanych w „Zeitschrift des Vereins für Geschichte und Altertum Schlesiens”, „Wandererze” i „Bote aus dem Riesengebirge”, a także w kowarskiem „Sprecherze”. Poza używanym w szkołach powiatu jeleniogórskiego podręcznikiem „Kleine Heimatskunde” („Wiedza o regionie”), napisał także obszerne dzieło „Der Kreis Hirschberg” („Powiat Jeleniogórski”) oraz: Führer durch Schmiedeberg und seine Umgebung” („Przewodnik po Kowarach i okolicach”). W ostatnich latach życia pilnie pracował nad historią swojego miejsca zamieszkania.

Otoczony czułą opieką przez towarzyszkę życia, dożywał swoich dni w szczęściu i radości. Zmarł nagle, nie cierpiąc, 6 marca 1897 r.