Położenie i historia Podgórzyna

Położona u stóp Karkonoszy, niedaleko Jeleniej Góry, spokojna wieś Podgórzyn stanowi alternatywę dla większych i lepiej znanych miejscowości turystycznych w regionie, jak np. Karpacz. Podgórzyn ceniony jest szczególnie ze względu na swoje korzystne ulokowanie przy samych górach, a ponadto znajdują się tu takie atrakcje, jak Stawy Podgórzyńskie i piękne aleje dębowe.

Podgórzyn jest miejscowością turystyczną, składającą się z dwóch części – Górnego Podgórzyna, który ciągnie się wzdłuż potoku Podgórna, oraz Podgórzyna Dolnego, graniczącego z wsią Przesieka. Zainteresowanie wielu przyjezdnych budzi plan wsi, w którym główna droga przecina wiele krętych ścieżek, tworzących labirynt.

W panoramie Podgórzyna wyróżniają się dwa kościoły, do których warto wstąpić. Pierwszy z nich pod wezwaniem św. Trójcy wzniesiono u schyłku baroku, drugi zaś – kościół Najświętszej Marii Panny – powstał znacznie później, bo w 1780 r.

Bardzo niedaleko Podgórzyna, w kierunku północnym, leży Kotlina Jeleniogórska, gdzie znajdują się średniowieczne Stawy Podgórzyńskie, najwyżej położony taki kompleks w tej części Europy. Mimo że akweny te zostały stworzone przez człowieka, stanowią ostoję dla wielu gatunków ptaków wodnych. Stawy i widok na Karkonosze najlepiej podziwiać z jednej z miejscowych restauracji, w których podają pyszne smażone ryby.

Warto powędrować do pobliskich Cieplic i Sobieszewa, przede wszystkim ze względu na prowadzące tam polne drogi, wzdłuż których rosną majestatyczne dęby. Niektóre z nich mierzą 4,5 m w obwodzie! Aleja Dębowa z Dolnego Podgórzyna do Cieplic jest dodatkowo najszybszą pieszą i rowerową drogą łączącą Podgórzyn z Jelenią Górą.

Podgórzyn jest dużą wsią liczącą ok. 1 700 mieszkańców. Znajduje się w województwie dolnośląskim, w południowo-zachodniej Polsce, circa 8 km od Karpacza i Szklarskiej Poręby. Z Jeleniej Góry, najbliżej położonego dużego miasta, dojeżdża się do Podgórzyna środkami komunikacji miejskiej (kiedyś kursował tutaj tramwaj). Przez wieś przebiega droga nr 366 z Kowar do Piechowic, która omija Jelenią Górę.

Podgórzyn leży w Kotlinie Jeleniogórskiej, na wysokości 350-480 m n.p.m. Klimat Karkonoszy, a więc także Podgórzyna, zalicza się do najostrzejszych w Polsce. Charakteryzują go częste zamglenia, wiatry i opady. Najpogodniejszymi miesiącami są marzec i wrzesień.

Jest to jedna z najstarszych wsi na ziemi jeleniogórskiej, założona ok. 1305 r. jako osada pasterzy i leśników. Pierwsza wzmianka o miejscowości znajduje się w dokumencie zatytułowanym Liber fundationis. W wczesnym okresie swego istnienia, Podgórzyn znany był jako„Gerardi villa, następnie jako Gersdorff i Giersdorf.

Do 1409 r. miejscowość składała się z trzech części, które należały do trzech rodzin: von Liebenthal, von Gersdorf i von Gerstenberg. W kolejnych stuleciach wieś wielokrotnie przechodziła z rąk do rąk.

Przez większą część swojej historii Podgórzyn kwitł pod względem gospodarczym. W XVII w. odlewano tu dzwony i kule armatnie. Te pierwsze sprzedawano nie tylko pobliskim kościołom, ale także wysyłano do odległych krajów, jak choćby do Hiszpanii. W 1681 r. uruchomiono papiernię, w 1797 r. tartak, a w 1801 r. kolejny. Szlifiernia kryształów i kamieni szlachetnych rozpoczęła pracę w pierwszej połowie XIX w., a pierwsza na Dolnym Śląsku ścieralnia drzewa na potrzeby przemysłu papierniczego ruszyła w 1852 r.

W 1845 r we wsi było już 11 warsztatów tkackich, tartak, szlifiernia szkła, 7 piekarzy, 8 krawców, 3 stolarzy, 2 kowali, 3 bednarzy, 1 szklarz, 3 kołodziejów i tyle samo grabarzy.

Podgórzyn dwukrotnie nawiedziły powodzie. Podczas gdy pierwsza z nich, w 1872 r., spowodowała niewielkie straty, to druga, która miała miejsce w roku 1897 r., okazała się dużo bardziej niszczycielska. W grudniu tego samego roku Podgórzyn odwiedził sam cesarz niemiecki Wilhelm II, aby naocznie przekonać się o zniszczeniach. Na ścianie domu, w którym się zatrzymał, umieszczono później tablicę pamiątkową.

Źródło w pobliskich Cieplicach cieszyło się popularnością już w XVII w. Jednak dynamiczny rozwój miejscowości wypoczynkowych miał swój początek dopiero w latach 80-tych XIX w. To właśnie wtedy Podgórzyn szybko stał się jednym z najchętniej odwiedzanych wczasowisk w Karkonoszach. Po jakimś czasie, gdy turystyka górska stawała się coraz bardziej popularna w regionie, miejscowości należące do dzisiejszej gminy Podgórzyn przyjmowały nawet więcej gości niż Karpacz czy Szklarska Poręba.

W 1911 r. została uruchomiona linia tramwajowa z Jeleniej Góry do Podgórzyna. Turyści chętnie z niej korzystali, zarówno latem, jak i zimą, ponieważ końcowy przystanek stanowił jednocześnie początek trasy w góry.

Tuż po drugiej wojnie światowej nazwę wsi zmieniono na Popławy. Od 1946 r. znana jest jako Podgórzyn.