Droga Sudecka i Zakręt Śmierci

W południe 17.10.1937 r. uroczyście oddany został do użytku odcinek drogi łączącej Szklarską Porębę ze Świeradowem, która była fragmentem zaplanowanej dużej inwestycji komunikacyjnej o nazwie Drogi Sudeckiej. Nowa magistrala rozpoczynać się miała w Zittau i przebiegać poprzez Świeradów Zdrój, Szklarską Porębę u stóp Karkonoszy, a potem w kierunku wschodnim wzdłuż następnych pasm górskich, aż do czeskiej Opavy.

Podstawowym celem Drogi Sudeckiej była organizacja komunikacji drogowej między sudeckimi uzdrowiskami, wczasowiskami oraz ośrodkami miejskimi, ale też miała ważny aspekt strategiczny, jako droga rokadowa biegnąca wzdłuż granicy z Czechami. Wzorowana na szosach alpejskich Droga Sudecka miała stać się osią rozwoju turystycznego regionu. Niestety oddane zostały tylko poszczególne odcinki Drogi Sudeckiej, a kompleksowej realizacji zamierzenia stanęła na przeszkodzie II wojna światowa. Wybudowany w Górach Izerskich odcinek Drogi Sudeckiej rozpoczyna się w Świeradowie w okolicach hotelu „Pod Jeleniem”, następnie opuszczając dolinę Kwisy wspina się do Rozdroża Izerskiego, skąd południowym zboczem doliny Małej Kamiennej prowadzi pod Czarną Górę, aby opaść ku Szklarskiej Porębie. Ma on 14 550 metrów długości, przy szerokości 6 metrów nawierzchni asfaltowej i po 2 metry szerokich, umocnionych poboczach. Jednię tworzył 18 centymetrowy kamienny podkład z tłucznia, 8 centymetrowa podsypka i 8 centymetrowa warstwa asfaltu. W myśl założeń projektowych poruszające się Droga Sudecką pojazdy miały rozwijać prędkość do 70 km/godz., co jak na ówczesne standardy było znaczną szybkością. Niestety w okolicach Szklarskiej Poręby nie zostało zrealizowane ważne odgałęzienie drogi planowane od Zakrętu Śmierci do Jakuszyc, co znacznie usprawniłoby komunikację na tym obszarze i odciążyło zatłoczone centrum miasta. Niemniej jednak droga ze Świeradowa do Szklarskiej Poręby istotnie usprawniła komunikację dla turystów zmierzających pod Szrenicę z okolic Berlina, Lipska, Drezna czy Görlitz. Budowa była realizowana w znacznej części przez młodzież z organizacji Reichsarbeirtsdienst [R.A.D.], która stacjonowała w obozie zlokalizowanym w pobliżu Rozdroża Izerskiego.

Najbardziej znanym odcinkiem drogi jest Wielki Zakręt [Große Kurve] położony opodal Szklarskiej Poręby w kierunku na Świeradów Zdrój, na wysokości 775 m.n.p.m., który jest jednocześnie najwyżej położonym miejscem Drogi Sudeckiej. W tym miejscu droga zatacza ostry zakręt (łuk prawie 360′ o promieniu 30 metrów). Pod zakrętem znajdują się sztolnie, które podobno pod koniec II wojny światowej częściowo zostały wysadzone w powietrze. Wśród okolicznych mieszkańców krążą legendy, jakoby w sztolniach zasypane zostały legendarne skarby III Rzeszy. Owiany złą sławą Wielki Zakręt jako Zakręt Śmierci swoją nazwę otrzymał już po zakończeniu II wojny światowej i zawdzięcza ją wypadkom samochodowym, które tutaj miały miejsce. Zakręt Śmierci jest wspaniałym punktem widokowym na panoramę Karkonoszy.

Literatura

  • Czerwiński J., Mazurski K., Sudety. Sudety Zachodnie, Warszawa 1983
  • Góry Izerskie. Słownik geografii turystycznej Sudetów, red. M. Staffa, Warszawa-Kraków 1989
  • Steć K., Sudety Zachodnie, część I, Warszawa 1965
  • Vondrovský I., Sudetská silnice [w:] „Krkonoše. Jizerské hory” 2/2007, s. 32-33

Przemysław Wiater