Położony na Górze Zamkowej 360 m n.p.m. zamek, przypisuje się Bolesławowi Krzywoustemu, który w r. 1108 założył tu kasztelnię, wzmiankowaną w bulli papieża Hadriana IV z 1155 r. jako castrum Valan.
Dopiero w wieku XV wykształca się nazwa Len, Lehn, aby w końcu funkcjonować jako Lehnhaus(burg).
Najstarsze fragmenty zamku można datować na przełom XII i XIII w , co potwierdzają badania archeologiczne. Zatem pierwsze murowane konstrukcje w postaci muru obwodowego na górnym zamku można wiązać z ks. Bolesławem I Wysokim. Henryk I Brodaty rozbudował zamek, budując budynek mieszkalny, kaplicę o długości ponad 9 metrów i sześcioboczną wieżę. W niedługim czasie stanęła obok druga wieża na planie koła, w której wnuk Brodatego, Bolesław Rogatka więził biskupa wrocławskiego Tomasza I w roku 1256, a potem w roku 1277 wrocławskiego księcia Henryka IV Probusa, pragnąc na nich wymusić ustępstwa majątkowe i terytorialne.
Po Rogatce zamkiem zaopiekowali się Piastowie świdniccy, wykorzystując go jako ogniwo swoich warowni obronnych. W 1368 r. wdowa po ostatnim księciu świdnickim, Bolku II, Agnieszka przekazała zamek w zastaw lenny rycerzowi z rodu Zedliztów. Od tego czasu, aż do wojny trzydziestoletniej pozostawał prywatną warownią.
W roku 1428 zamek bezskutecznie oblegali husyci. Jego obroną dowodził Tristram von Reder.
W 1568 r. zamek został przebudowany, podwyższono mury i starą wieżę, zbudowano też nową, a z pobliskiej Kleczy doprowadzono wodociąg. Zamek dzielił się wtedy na dolny, średni i górny.
Zamek dolny otoczony był murem obwodowym z basztami. Od północnej strony otaczała go sucha fosa. Wewnątrz znajdowały się stajnie, podpiwniczona wozownia, cysterny na wodę i piekarnia. Z zamku dolnego do średniego prowadziła rampa i budynek bramny.
Zamek górny natomiast otoczony był murem z blankami, posiadał cztery wieże, w tym istniejąca do dziś wieża ostatecznej obrony. Budynek mieszkalny, znajdował się po wschodniej stronie, przy murze.
Na I piętrze w części mieszkalnej, znajdowała się sala rycerska, na II piętrze natomiast pokoje gościnne. Najgorszym okresem dla zamku była wojna 30 letnia, podczas której stacjonowały w nim różne wojska. Ostatecznie zamek został zdobyty przez wojska cesarskie gen. R. Montecuccoliego.
Po wojnie 30-letniej ruinę zamku i pobliskie dobra kupił pułkownik Adam von Kohlhass. Nie podjął on jednak odbudowy, lecz w pobliskim Wleńskim Gródku zbudował sobie nowy pałac. Zamek jeszcze wielokrotnie zmieniał swoich właścicieli, ostatnimi zaś była rodzina von Haugwitzów. W okresie wojny siedmioletniej obozowały w nim wojska austriackie i pruskie. Podczas wojen napoleońskich swoją kwaterę miał tu gen. Meunier. Od roku 1988 na terenie zamku prowadzone są badania archeologiczne.
Paciorkowska Agnieszka
Bibliografia:
Opracowano na podstawie: A. Zieliński, Zamki Dolnośląskie na dawnej rycinie, Wrocław 1991; Romuald M. Łuczyński, Zamki i pałace Dolnego Śląska. Sudety i przedgórze Sudeckie, Wrocław 1997; Romuald M. Łuczyński, Zamki sudeckie, Jelenia Góra 1993; red. Krzysztof R. Mazurski, Wleń i okolice, Wrocław 1995; Wleń i okolice, Dolnośląskie Towarzystwo Społeczno – Kulturalne, Wrocław 1998; Sudety na weekand. Przewodnik turystyczny, PASCAL 1999).
Źródło: http://przewodniksudecki.w.interia.pl