Krzyżna Góra

Krzyżna Góra (654 m)

Kulminacja Gór Sokolich; jej nazwa wiąże się z żelaznym krzyżem znajdującym się na szczycie góry. Krzyż ten, 7-metrowej wysokości, ustawiono w roku 1830 na polecenie księżnej Anny Marii, żony gubernatora Nadrenii księcia Wilhelma (brata króla Prus). Wzniesiony w ramach programu sentymentalnego kształtowania krajobrazu krzyż usytuowany został tak, aby był widoczny z okien sypialni książęcej pałacu w Karpnikach. Na szczycie Krzyżnej Góry urządzono platformę widokową. Strome stoki góry zdobią grupy skalne: Bukowa Skała, Grzęda, Zamkowe Skały, Krzyżne Skały oraz Jastrzębia Turnia – najbardziej malownicza skałka Gór Sokolich; ta 50-metrowej wysokości iglica swym kształtem przypomina jastrzębia zrywającego się do lotu (profil ten najlepiej widoczny z podejścia szlakiem 22Ż z Karpnik).

W XIX wieku w masywie Bukowej Skały eksploatowano złoże pegmatytów dla potrzeb przemysłu ceramicznego.

Poniżej szczytu, na północno-zachodnim stoku, znajduje się niewielkie spłaszczenie – pozostałość dawnego dziedzińca zamku „Sokolec”, którego nikłe ślady trudne są dziś do wypatrzenia. Wczesnosłowiański gródek obronny w tym miejscu wzniesiono w VII-VIII wieku n.e., a jego istnienie związane było z wielkomorawskim państwem Samona. W roku 1207 książę Henryk Brodaty wzniósł tu zameczek obronny. Od gnieżdżących się w okolicznych skałach sokołów nazwano zamek „Sokolcem”. Nazwa ta w dokumentach historycznych pojawiła się w roku 1369, gdy właścicielem zamku i należących do niego ziem był Clericus Bolcze (Bolic). Jemu przypisuje się wzniesienie obronnego zamku, zwanego Bolczów, na północnym krańcu Rudaw Janowickich. W początkach XV wieku „Sokolec” należał do rodziny Czirnów (później piszących się: Tschirn) – panów na Płoninie. W roku 1434 Hanusz Czirn, zwolennik ruchu husyckiego, zwabił do swego zamku na Krzyżnej Górze dowódców husyckich – starostę Michałka i knezia Biedrzycha, po czym, w nocy z 11 na 12 sierpnia, zdradziecko wydał husytów. W czasie walki „Sokolec” spłonął i nigdy już nie został odbudowany. Podania mówią także o zbójniku zwanym Proćko, który miał swą siedzibę na Krzyżnej Górze. Wygnany z „Sokolca”, zbudował pierwszy zamek na miejscu karpnickiego pałacu.
Na stokach Krzyżnej Góry zachowały się resztki dawnej bukowej puszczy sudeckiej. Nieznakowane ścieżki doprowadzają do znajdujących się tu grup skalnych, których ścianki są terenem ćwiczeń wspinaczkowych. Ze szczytu Krzyżnej Góry roztacza się pyszna panorama Kotliny Jeleniogórskiej, Karkonoszy, Rudaw Janowickich, Gór Kaczawskich i Gór Izerskich.

W pobliże platformy widokowej doprowadza szlak 24S, biegnący od schroniska „Szwajcarka”.

źródło: Bohdan W. Szarek „Kotlina Jeleniogórska”, 1989

Dodaj komentarz