Roślinność, nieodłączny element krajobrazu, zmienia się coraz szybciej, w miarę intensyfikacji oddziaływania człowieka na środowisko. W ciągu ostatnich dziesięcioleci w przyrodzie Dolnego Śląska obserwuje się zanikanie stanowisk gatunków niegdyś częstych, natomiast inne stały się krytycznie zagrożone lub prawdopodobnie wymarły. Ustępowanie rodzimych elementów flory wymaga podjęcia zabiegów ograniczających ten proces. Pierwszym etapem zmierzającym do tego jest rozpoznanie aktualnych zasobów flory i wskazanie taksonów zagrożonych.
Inicjatywa opracowania czerwonej listy Dolnego Śląska zrodziła się w roku 1998 i była realizowana przez pracowników Zakładu Systematyki i Fitosocjologii Instytutu Biologii Roślin. Rezultatem tych działań jest niniejsza praca, będąca dziełem zbiorowym, rezultatem licznych dyskusji i sporów, wymiany informacji oraz wynikiem wspólnego trudu eksploracji terenowych. Jest to niewątpliwie najobszerniejszy zbiór informacji o najnowszych odkryciach oraz synteza dotychczasowej wiedzy o zagrożeniu flory Dolnego Śląska, przy tworzeniu której zastosowano nowe podejście do oceny zagrożenia gatunków. Zasadniczym celem prezentowanej pracy jest zwrócenie uwagi czytelnika na problem wymierania gatunków. W zamyśle, opracowanie to ma również mobilizować do dalszych badań nad poznaniem różnorodności florystycznej regionu, mającego jakże bogatą tradycję studiów geobotanicznych.
Urzeczywistnienie idei powstania tej książki możliwe było dzięki współpracy licznej grupy botaników, którym składam serdeczne podziękowania za udostępnienie danych, uzupełnienie i korektę zaproponowanych kategorii zagrożenia oraz wielokrotne dyskusje poruszanych tu zagadnień. Dziękuję autorom artykułów za trud pracy i współtworzenie tego dzieła. Szczególnie wdzięczny jestem Profesorowi Adamowi Zającowi i Profesorowi Wiesławowi Fałtynowiczowi za wnikliwe recenzje oraz cenne uwagi redakcyjne i merytoryczne.
Dziękuję również Pani dr Joannie Picińskiej-Fałtynowicz i Panu dr. Eugeniuszowi Pankowi za przygotowanie tekstów anglojęzycznych.
Opublikowanie Zagrożonych gatunków flory naczyniowej Dolnego Śląska było możliwe dzięki finansowemu wsparciu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu, któremu w tym miejscu składam wyrazy wdzięczności. Mam nadzieję, że niniejsza książka będzie miała kluczowe znaczenie dla poznawania i ochrony szaty roślinnej Dolnego Śląska.
Zygmunt Kącki Wrocław, październik 2003
Tekst powyższy jest Przedmową do książki…
[red] Zygmunt Kącki: ”Zagrożone Gatunki Flory Naczyniowej Dolnego Śląska”. Instytut Biologii Roślin Uniwersytetu Wrocławskiego, Polskie Towarzystwo Przyjaciół Pryrody ”Pro Natura”, Wrocław 2003. Okładka miękka, stron 245, format 17 x 24 cm, liczne kolorowe zdjęcia.