Szlak żółty z Jeleniej Góry do Bierutowic

Trasa żółta – 4Ż

Jelenia Góra (DW PTTK) – Wzgórze Kościuszki – Czarne – Witosza – Staniszów – Grodna – Sosnówka – Dobre Źródło – Czoło – Bierutowice.
Czas przejścia 6 godz. GOT 29 pkt.

Przed Domem Wycieczkowym PTTK w Jeleniej Górze węzeł szlaków V 3Z i 4Ż. Za znakami żółtymi idziemy w kierunku dworca PKP. Po chwili skręcamy w prawo i schodkami wychodzimy na ul. Kraszewskiego, gdzie kierujemy się w lewo. Po kilku minutach marszu, na wysokości dworca PKP, skręcamy w prawo i schodzimy w lewo na ścieżkę. Dość stromo podchodzimy pod stok Parkowej Góry (382 m). Po lewej mijamy grupę skalną Czarcia Ambona.

Nieco wyżej otwiera się za nami ładny widok na zabudowę centrum Jeleniej Góry. Podchodzimy nie zmieniając kierunku. W momencie, gdy wiodąca nas ścieżka zaczyna się obniżać, odsłania się przed nami widok na Koziniec (482 m) i Góry Sokole. Tuż przed samotnie stojącym dębem skręcamy w prawo. Niebawem przekraczamy polną drogę i kierujemy się w lewo. Środkową dróżką dość stromo podchodzimy na zalesiony stok.

Po 10-12 min marszu od DW PTTK przechodzimy między szczytowymi skałkami Kamienistej (389 m). Ze szczytu szlak skręca w prawo i obniża się dość stromo. Po dojściu do ul. Podgórze kierujemy się nieco w lewo, wkraczając na szeroką ścieżkę. Wznosząc się łagodnie, okrążamy zalesioną kulminację Wzgórza Partyzantów. Na rozwidleniu ścieżki idziemy w prawo – początkowo płasko, a po chwili nieco stromo w dół. Przecinamy, nie zmieniając kierunku, asfaltową ul. Nowowiejską i nieco dalej – na skrzyżowaniu ulic – skręcamy w prawo w ul. Staffa. Szlak wiedzie w kierunku zachodnim i po kilku minutach osiąga ul. Świerczewskiego. Przechodzimy na drugą stronę ulicy i tuż przed wejściem do hali sportowej klubu „Spartakus” skręcamy w lewo, po czym – zaraz za budynkiem – w prawo. Wkraczamy na teren parku miejskiego „Wzgórze Kościuszki”. Od strony parku kawiarnia i hotel „Spartakus”. Do tego miejsca od DW PTTK – 25 min marszu.

Tuż przy ogrodzeniu podchodzimy dość stromo. Po chwili wiodąca nas asfaltowa ścieżka obniża się nieco. Idziemy modrzewiową alejką i nie dochodząc widocznych między drzewami zabudowań skręcamy w lewo; po chwili ponownie w lewo. W prawo od szlaku, 10 min od „Spartakusa”, 20-metrowej długości makieta „Przekrój geologiczny Sudetów Zachodnich”. Ukazuje ona układ skał budujących ten region. Dalej szlak obniża się do ul. Mickiewicza, gdzie skręcamy w lewo. Po chwili, na rozwidleniu ulicy, szlak kieruje się w prawo. Dalej znaki prowadzą szosą między ogródkami działkowymi, w kierunku widocznego osiedla domków jednorodzinnych w Czarnem. Na lewo widok na Rudawy Janowickie z najwyższym szczytem Skalnikiem (945 m). Po 20 min marszu od „Spartakusa” osiągamy skrzyżowanie ulic. Idziemy w lewo, w ul. Orzeszkowej. Początkowo podchodzimy łagodnie, a następnie obniżamy się. Przyglądając się miejscowej zabudowie indywidualnej, mamy okazję do wielu spostrzeżeń i refleksji na temat współczesnej architektury oraz ludzkich upodobań. Nie zmieniając kierunku dochodzimy do rozwidlenia ulicy w pobliżu renesansowego dworu w Czarnem. Od DW PTTK nieco ponad 1 godz. marszu. Tu końcowy przystanek autobusowej linii WPK nr 1. Do dworu prowadzi ulica w prawo.

Szlak skręca w lewo w ul. Strumykową i po chwili przekracza potok Pijawnik. Z mostu skręcamy w prawo. Po prawej dobrze widoczna sylwetka zabytkowego dworu. Nie zmieniając kierunku wkraczamy w ul. Czarnoleską. Niebawem po prawej – nieco oddalony od ulicy – kościółek w Czarnem. Po chwili ponownie przekraczamy Pijawnik i skręcamy w ul. Nową. Idziemy w kierunku południowym. Przed nami pierwsze pagóry Wzgórz Łomnickich, z lewej Gołębnik (495 m) i – w prawo od niego – Staniszówka (439 m). Ponad wzgórzami wznosi się potężny wał Karkonoszy. Z prawej widok na Kopki, kulminujące wzgórzem Skalista (451 m). Po 10 min marszu od zabytkowego dworu w Czarnem dochodzimy do rozwidlenia drogi.

Tu w prawo odchodzi szlak 5S, natomiast ul. Nowa wraz z prowadzącym nią szlakiem 4Ż skręca w lewo. Niebawem skręcamy w prawo w ul. Wrzosową, która przechodzi w polną drogę, biegnącą w kierunku południowym. Na rozwidleniu drogi kierujemy się w prawo, nadal idąc ul. Wrzosową. Przed nami widok na Skalnik. Na wysokości ostatniego zabudowania skręcamy w prawo. Polna droga wznosząc się łagodnie wyprowadza nas poza administracyjną granicę miasta Jelenia Góra. Od DW PTTK około 1.30 godz. Po kilku minutach marszu droga obniża się nieco, skręcając łukiem w lewo. Dalej należy zwrócić baczną uwagę na znaki! Po kilku minutach marszu w kierunku wschodnim mijamy niewielkie skupisko młodych dębów i nieco dalej, nie dochodząc do znaku umieszczonego na drzewie, skręcamy w prawo. Niezbyt wyraźna droga prowadzi przez łąkę; od kępy drzew wkraczamy na drogę wyraźniej widoczną w terenie. Szlak skręca łukiem w prawo, wznosząc się łagodnie. Zagłębiamy się w las, gdzie podejście staje się nieco strome. Po kilku minutach obniżamy się łagodnie, później nieco stromo. Wychodząc na śródleśną polankę (od dworu w Czarnem około 40-45 min) skręcamy w lewo, po czym zagłębiamy się ponownie w las, nie zmieniając kierunku. Niebawem wychodzimy na skraj następnej polany.

Uwaga! Nie zmieniając kierunku przechodzimy przez nią do przeciwległego brzegu lasu, gdzie skręcamy w prawo. Skrajem lasu (po lewej) i łąki podchodzimy nieco, a następnie obniżamy się. Nie dochodząc przeciwległego brzegu lasu, skręcamy w lewo. Nikła ścieżka wprowadza w las, skręca nieco w prawo i wychodzi na maleńką polankę. Z niej szlak kieruje się w lewo.

Dalej obniżamy się łagodnie już wyraźną ścieżką. Niebawem szlak skręca w prawo, pod dość stromy, zalesiony stok Witoszy. Podejście urozmaicają pojedyncze głazy i grupy skalne. Podchodzimy stromo, przechodząc obok ścian skalnych. Po 15-20 min od ostatniej polany wychodzimy na szczyt Witoszy (484 m); od Czarnego – 1.15 godz., od DW PTTK 2.30 godz. W kierunku zachodnim roztacza się pyszna panorama Karkonoszy i ich Pogórza, Wysokiego Grzbietu w Górach Izerskich i Wysoczyzny Rybnickiej. Na tle tych masywów zachodnia część Kotliny Jeleniogórskiej. Tuż pod nami widoczne zabudowania Staniszowa.

Ze szczytu Witoszy schodzimy wąską ścieżką, a następnie bardzo stromymi schodkami wykutymi w skale. Po chwili mijamy skałę Pustelnię (po prawej), a nieco niżej Ucho Igielne. Dalej ścieżka prowadzi łagodnie w dół pod ścianą potężnego urwiska skały szczytowej. Szlak skręca w lewo i wiedzie schodkami w dół. Następnie kieruje się w prawo, bardzo stromo. Po chwili schodzimy -już tylko dość stromo – wyraźną ścieżką. Skręcając w lewo mijamy Skalną Komorę, położoną powyżej z prawej strony. Szlak prowadzi prawie płasko, dochodząc do następnych schodków. Tu skręca w prawo i stromo obniża się do szosy w Staniszowie. Zejście ze szczytu (bez zwiedzania form skalnych na Witoszy) zajmuje nieco ponad 10 min. Przy szosie Y 6Z, 4Ż.

Szlak kieruje się w prawo, a po chwili w lewo, w kierunku zabytkowego kościoła w Staniszowie. Powyżej świątyni rozwidlenie drogi i V 4Ż, 6Z. Schodzimy asfaltem w kierunku południowym. Po chwili szosa skręca w prawo, a szlak, nie zmieniając kierunku, prowadzi w szeroką drogę polną. Również na wprost idziemy na rozwidleniu drogi, która dalej wznosi się łagodnie, a momentami nieco się obniża. Podążamy w kierunku południowym, trawersując wschodni stok niezbyt wyraźnej Polskiej Górki. Po 15 min od Staniszowa przechodzimy pod linią wysokiego napięcia i na skrzyżowaniu leśnych dróg kierujemy się w lewo. Szeroka droga wznosi się łagodnie. Na następnym skrzyżowaniu dróg szlak wiedzie prosto i po chwili prowadzi skrajem polany, na której ustawiono trzy paśniki dla leśnej zwierzyny. Nieco dalej rozpoczynamy podejście na stok Grodnej. Ścieżka wznosi się dość stromo. Na rozwidleniu idziemy w prawo. Po chwili, w lewo od szlaku, ukazuje się jedna z grup skalnych, które zdobią to wzgórze. Po 35-40 min marszu od Staniszowa wychodzimy na szczyt Grodnej (506 m), zwieńczony ruiną zamku księcia Henryka. Tu Y 4Ż i 8N.

Z Grodnej schodzimy początkowo w kierunku południowo-wschodnim, stromo. Po chwili skręcamy w prawo, płasko biegnącą ścieżką. Po jej skręcie w lewo znów obniżamy się stromo. Następnie szlak skręca w prawo, a zejście staje się łagodne. Dochodzimy do wyraźnej drogi, która łukiem w prawo zmienia kierunek. Na połączeniu dróg leśnych idziemy w prawo. Szeroką ścieżką obniżamy się w kierunku południowym i po niespełna 15 min marszu od ruin na Grodnej dochodzimy do dużego ośrodka wypoczynkowego. Tu wkraczamy na drogę asfaltową i schodzimy nieco stromo południowym stokiem Grodnej. Niebawem otwiera się przed nami rozległy widok. W dole widoczne zabudowania wsi Sosnówka Dolna. Nad nimi wznosi się szeroka kopuła Grabowca (784 m) i nieco wyższa kulminacja Czoła (869 m). Między nimi widoczny szczyt Śnieżki (1602 m). Panorama obejmuje niemal cały masyw Karkonoszy aż po Szrenicę (1362 m) na zachodzie. W prawo ładny widok na pobliskie Stawy Podgórzyńskie i wzgórze Chojnik (627 m), zwieńczone ruiną średniowiecznego zamczyska. Szlak obniża się – nieco stromo – asfaltową drogą i zatacza łuk w lewo. Dochodzimy do szosy Sosnówka – Staniszów i skręcamy w prawo. Po chwili wkraczamy między zabudowania Sosnówki. Na rozwidleniu szosy idziemy w lewo. Tu przed kościołem przystanek PKS i Y 4Ż, 14S; z Grodnej 30-35 min.

Na skrzyżowaniu dróg V 4Ż i 14S. Szlak 4Ż prowadzi prosto, wznosząc się łagodnie asfaltową szosą. Przed nami Grabowiec (784 m). Między zabudowaniami Sosnówki podchodzimy w górę potoku Sośnik. Mijamy usytuowane przy drodze ośrodki wypoczynkowe i kolonijne. Po 10-12 min marszu od kościoła, na skręcie szosy w lewo, szlak kieruje się w prawo. Idziemy w górę wąską uliczką, która wyżej przechodzi w dość stromo wznoszącą się ścieżkę. Po niespełna 10 min podejścia ponownie wychodzimy na szosę. Nią w prawo, a po chwili (koło budynku nr 152) w lewo. Szlak wiedzie teraz polną drogą, nieco stromo w górę. Niebawem droga przechodzi w wąską ścieżkę, która zatacza łuk w prawo. Po chwili przechodzimy przez zagradzające ścieżkę ogrodzenie, za którym podejście staje się łagodne. Przechodzimy obok kamiennego słupka ze znakiem szlaku; po lewej interesujący widok na zachodni stok Grabowca, opadający w dolinę Sośniaka. Niebawem ponownie przekraczamy ogrodzenie pastwiska. Ścieżka nadal wznosi się łagodnie, doprowadzając do wyraźnego zaklęśnięcia terenu, które tworzy górna część doliny Sośniaka. Ścieżka skręca w lewo. Po chwili, na skręcie w prawo, przekraczamy trzecie ogrodzenie pastwiska. Dalej nieco strome, lecz krótkie podejście, doprowadza do polnej drogi, którą kierujemy się w lewo do rozłożystej lipy (dogodne miejsce do odpoczynku); od węzła szlaków w Sosnówce Dolnej 35-40 min. Tu przekraczamy potok Sośniak. Dalej szlak wiedzie polną drogą, która przecina łąkę prowadząc pod stok Grabowca. Podchodzimy łagodnie, łukiem skręcając w prawo. Po wejściu do lasu skręcamy w lewo i wznosimy się nieco stromo. Na łuku drogi w prawo szlak kieruje się w lewo – na tzw. Babią Ścieżkę. Dość stromo, a po chwili stromo podchodzimy zalesionym stokiem Grabowca. Ścieżka wznosząc się zakosami (miejscami bardzo stromo) dochodzi do szerokiej drogi leśnej, którą skręcamy w prawo. Nieco strome podejście doprowadza do bliskiej już kaplicy Św. Anny i Dobrego Źródła. Tu Y 13N, 4Ż; od rozłożystej lipy nad Sośniakiem 20-25 min, od Sosnówki Dolnej 1 godz.

Za kaplicą przechodzimy obok zniszczonego budynku dawnej gospody górskiej, po czym oba szlaki skręcają w lewo. Krótkie, lecz strome podejście doprowadza do szerokiej drogi leśnej, gdzie V 4Ż i 13N. Szlak 4Ż nie zmieniając kierunku podchodzi wąską ścieżką dość stromo. Po chwili podejście staje się łagodniejsze, a miejscami szlak biegnie nawet płasko. Niebawem dochodzimy do DW „Lubuszanin” – od Dobrego Źródła niespełna 10 min. Skręcamy w lewo i asfaltową dróżką podchodzimy nieco na Przełączkę (720 m) między Grabowcem (784 m) z lewej a Czołem (869 m). Tu, Y 1C, 4Ż. Kierujemy się w prawo. W lewo widok na Kowarski Grzbiet (1281 – 1266 m) i Wołową Górę (1033 m). Oba szlaki prowadząc na południowy wschód zagłębiają się w las. Po chwili V 1C i 4Ż – idziemy w prawo, wąską ścieżką wznoszącą się nieco stromo. Miejscami podejście dość strome. Na skrzyżowaniu leśnych ścieżek szlak biegnie prosto.

Wyżej przekraczamy leśną drogę, nie zmieniając kierunku podejścia. Po dojściu do drugiej drogi skręcamy w nią w prawo. Dość strome podejście doprowadza po kilku minutach do szerokiego prześwitu leśnego. Stąd w prawo widok na odległe szczyty Gór Izerskich – Wysoki Kamień (1058 m), bliżej Chojnik (627 m); dobrze widoczne są Stawy Podgórzyńskie, Sosnówka i Grodna (506 m) i Cieplice oraz centrum Jeleniej Góry. Wiodąca w górę droga łukiem w lewo zmienia kierunek. Po chwili przechodzi w wąską ścieżkę, którą już idziemy płasko. Nieco dalej ścieżka obniża się dość stromo południowym stokiem Czoła, którego kulminację pozostawiliśmy po lewej.
Mijamy grupę skalną Wieżyce (po lewej strome szlaku) i niebawem wychodzimy z lasu. Tu południowy koniec Babiej Ścieżki. Przed nami widok na Śnieżkę (1602 m) oraz polodowcowe Kotły Małego i Wielkiego Stawu. Dobrze widoczna jest grupa skalna Pielgrzymy (1204 m), a wyżej skała Słonecznik na stoku Smogorni (1489 m). Po 20-25 min marszu od „Lubuszanina” dochodzimy do asfaltowej ul. Partyzantów. Tu skręcamy w prawo i idziemy nieco w górę na Przeł. Bierutowicką (820 m). Następnie szlak skręca w lewo w ul. Odrodzenia, mija przystanek PKS i prowadzi dalej łagodnie w Górę Bierutowic. Po chwili Y 4Ż, 20Z a nieco dalej mijamy tzw. Młyn Miłości. Po 10 min marszu, za przystankiem PKS Bierutowice-Wang, V 3Z i 4Ż; od kaplicy Św. Anny przy Dobrym Źródle – około 1 godz. Tu południowy koniec szlaku 4Ż.

Czasy przejść w kierunku przeciwnym: od węzła szlaków w Bierutowicach do kaplicy Św. Anny przy Dobrym Źródle – 50 min, do Sosnówki Dolnej (PKS) – 1 .30 godz., na Grodną – 2.10 godz., do Staniszowa – 2.40 godz., na Witoszę – 3 godz., do Czarnego (dwór renesansowy) – 4.10 godz., Wzgórze Kościuszki w Jeleniej Górze – 5 godz., DW PTTK w Jeleniej Górze – 5.30 godz. GOT 25 pkt.

Uwagi ogólne

• Szlaki opatrzone są kolejnymi numerami, od 1 do 25, przy czym przy numerach poszczególnych szlaków umieszczone są zawsze symbole literowe informujące o kolorze szlaku; szlaki czerwone oznaczone są symbolem „C”, niebieskie-literą „N”, żółte -,,Ż”, zielone -„Z”, czarne-symbolem „S”. Tak więc np. oznaczenie „3Z” określa szlak zielony opisany w przewodniku pod numerem 3, symbol „12N” oznacza szlak niebieski opisany pod numerem 12 itd.
• Skrzyżowania szlaków oznaczone są symbolem „X”, przy czym przyjąłem zasadę umieszczania na pierwszym miejscu szlaku przychodzącego z lewej strony (zasada ta stosowana jest i przy innych rodzajach węzłów szlaków). Tak więc np. oznaczenie „X3Z,12N” zawiera dodatkową informację, że – dla turysty podążającego zgodnie z kierunkiem opisu- znaki zielone dochodzą do węzła szlaków z lewej strony.
• Osobne oznaczenia przyjąłem dla częstych w terenie sytuacji, w których szlaki nie krzyżują się, lecz łączą, prowadząc dalej wspólnie, oraz dla sytuacji, w których biegnące razem szlaki rozwidlają się, rozchodzą.
• Rozwidlenia szlaków biegnących wspólnie oznaczone są w opisach tras symbolem „V”; np. oznaczenie „V8S, 23C” wskazuje, iż szlak czarny opisany pod numerem 8 oraz biegnący z nim wspólnie czerwony szlak nr 23 rozchodzą się (przy tym pierwszy z nich kieruje się w lewo).
• Połączenie się szlaków, dalej biegnących wspólnie oznaczane jest symbolem „Y”- np. oznaczenie „Y2Ż, 4N” wskazuje, że w danym miejscu zbiegają się dwa szlaki, prowadzące dalej wspólnie, przy czym znaki żółte dołączają z lewej strony.
• Dodatkowe oznaczenia zastosowane zostały dla zobrazowania sytuacji terenowej na rozstajach więcej niż dwóch szlaków. Gdy od „wiązki” np. trzech szlaków odłącza się jeden, a pozostałe biegną nadal wspólnie – informuje o tym litera „i”; np. oznaczenie „V3Z i 5N, 2Ż” wskazuje, że szlak zielony odłącza się (w lewo) od biegnących nadal razem szlaków niebieskiego i żółtego.
• Gdy natomiast równocześnie rozchodzą się wszystkie trzy (niekiedy cztery) biegnące wspólnie szlaki, sytuacja taka sygnalizowana jest dwukropkiem; np. oznaczenie „V3Z: V5N, 2Ż” informuje, że od węzła szlaków rozchodzą się równocześnie – kolejno od lewej strony – szlak zielony, niebieski i żółty.
• Podane w opisach tras czasy przejść nie uwzględniają czasu przeznaczonego na odpoczynki czy zwiedzanie zabytków.
• Punkty do Górskiej Odznaki Turystycznej (GOT) stanowią w każdym przypadku sumę punktacji dla całej trasy. Po opisie każdej z tras podane są czasy przejść w kierunku odwrotnym i suma punktów do GOT dla przeciwnego kierunku wędrówki.

Źródło: Bohdan W. Szarek „Kotlina Jeleniogórska”, 1989